Bir bebeğin sağlıklı büyüyüp gelişebilmesi için, hastalık etkenleriyle karşılaşmadan önce, henüz sağlıklı iken aşılanması gereklidir. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bu konuda halkın bilinç düzeyi arttıkça aşılama oranlarımız yükselmiş, tedavisi zor hatta ölümcül pek çok hastalığın görülme riski aşılar sayesinde azalmıştır. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlen Kaya Çardak bebeğiniz için hangi aşıların ne zaman yapılması gerektiğini sizin için anlatıyor.
Hepatit B aşısı: Kan yoluyla bulaşan sarılık hastalığı için yapılan bu aşının ilk dozu doğumda başlanır. 0-1-6. ay şeklinde 3 doz aşılama yapılması uygundur. Yan etkisi en az olan aşılardandır, nadiren huzursuzluk ve aşı yerinde kızarıklık olabilir. Hepatit B hastalığının aşı dışında tedavisi yoktur. Aşısız kişilere Hepatit B virüsü bulaştığında taşıyıcı olma riski yüksektir yani hayat boyu o kişilerin kanında virüs taşınır, Hepatit B taşıyıcısı bireyler kan veremez, evlendiklerinde de eşlerine virüsü bulaştırma riskleri yüksektir.
Karma aşı: Bu aşı Difteri, Tetanoz, Boğmaca, Çocuk felci ve Menenjit mikroplarına karşı koruyuculuk sağlar. Tüm dünyada sinüzit ve orta kulak iltihabı vakalarında azalma sağlanmıştır. Ateş ve ağrı gibi yan etkileri fazla bir aşı olduğu için yıllar içinde yan etkisi daha az bir aşı için çalışılmış ve bugün kullanılmakta olan aselüler aşı ortaya çıkmıştır. Aselüler karma aşı eski karma aşılara göre çok daha nadir ateşe neden olur. Karma aşı 2-4-6-18. ay ve 4-6 yaş arasında tekrarlanır.
Pnömokok aşısı: Zatürre aşısı olarak bilinen bu aşı pnömokok adlı mikroba karşı etkilidir. Ülkemizde de aşı takvimine alınması ve tüm Türkiye’de sağlık ocaklarında ücretsiz olarak yapılması sevindiricidir. Pnömokok adlı bakteri sadece zatürreye değil orta kulak iltihabı ve sinüzite de neden olur. Pnömokok aşısı 2-4-6 ve 12-15 ay arasında olmak üzere 4 doz uygulanır. Eğer aşı programı kaçırıldıysa 2 yaşın üzerindeki çocuklar için tek doz uygulama yeterlidir.
BCG-Verem aşısı: Bu aşı 2. ay ile 3. ay arasında en geç bebek 90 günlük olmadan yapılmalıdır. Ülkemizde Tüberküloz-Verem vakaları sayısı dünyanın gelişmiş ülkelerine göre fazladır, bu nedenle bu aşının yapılması zorunludur. Gelişmiş ülkelerin bazılarında artık verem hastalığı görülmediği için bu aşı rutin uygulamadan çıkartılmıştır. BCG aşısı her çocuğa sol omuzdan yapılır. Aşı yerinde aşıdan 4-6 hafta sonra iz kalmalıdır. Bu iz küçük bir sivilceden kabuklu bir yaraya kadar değişik şekillerde görülebilir. Bu kabuklar asla kopartılmamalı kendiliğinden iyileşmesi beklenmelidir.
Rota virüs aşısı: Bulaşıcı ishale neden olan Rota virüse karşı geliştirilen bu aşı da yeni bir aşıdır. Ağızdan damla olarak kullanılır, 2 ay ara ile 2-3 doz şeklinde uygulanır. Bu aşı ekonomik nedenlerle henüz Sağlık Bakanlığı’nın aşı takvimine girememiştir, ama yapılması konusunda çocuk hekimleri hemfikir olduğundan isteğe bağlı olarak yapılmaktadır. Rota virüs hastalık tablosu oluşturduğunda çok ciddi ishal ve kusmalarla seyreder, ateş yüksektir, 2 yaş altındaki çocukların çoğu hastaneye yatmak ve serum almak zorunda kalır. Böyle bir tabloyu engelleyecek bir aşının bulunmuş olması sevindiricidir.
MMR aşısı: Kızamık, Kızamıkçık ve Kabakulak virüslerine karşı olan bu aşının ilk dozu ülkemizde ve dünyada 1 yaşında yapılmaktadır. 4-6 yaş arasında ve 11-12 yaşlarında tekrar dozları yapılır. Yan etki olarak nadiren aşıdan 5-7 gün sonra döküntü, nezle, ateş görülebilir. Ülkemizdeki aşı kampanyalarıyla kızamık vaka sayılarında belirgin düşüş sağlanmıştır.
SUÇİÇEĞİ aşısı: 12 ay-15 ay arasında yapılması uygundur. 4-6 yaş arasında da tekrar dozları yapılması önerilmektedir. Bu aşının da yan etkileri nadirdir. Suçiçeği aşısı ile ilgili önemli bir bilgi bu aşıdan sonra ağrı kesici olarak asprin kesinlikle verilmemelidir, bu aşı ile aspirinin etkileşimi tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Suçiçeği aşısı da henüz Sağlık Bakanlığı rutin aşı takvimine alınamamıştır.
Hepatit A aşısı: Kan yoluyla bulaşmadığı için Hepatit B kadar riskli olmasa da Hepatit A ülkemizde yaygın görülen bir enfeksiyondur. 6 ay ara ile 2 doz şeklinde uygulanır, 1 yaşından sonra tıbben yapılabilir ama genellikle diğer aşıların bittiği 2 yaş döneminde yapılması tercih edilir. Yan etkileri çok azdır.
|