Sevgili okurlarım,Türkiye, yeni bir referandum sürecine girdi. Halk, ülke sorunlarının kendisine sorulmasından ve çözümde etkin faktör olmasından memnun görünüyor.
Anayasa değişikliklerin oylanacağı referandum, bayram tatilinin sonuna denk geliyor. Bayramda şehir dışına çıkacak olanları, şimdiden referandum için dönüş telaşı sardı.
Oy kullanmak için tatili bir gün öncesinden yani 11 Eylül tarihinde sona erdirmek gerekiyor.
Bunu hesap eden tatilciler de, çoktan dönüş için planlarını yaptı; otobüs ve uçak biletlerini aldılar. Tatilin son gününün, referanduma gelmesi nedeniyle otobüs ve uçak rezervasyonlarının hepsi neredeyse doldu sanırım.
Referandum genelde anayasa değişikliği, yasaların kabulü veya çok önemli meselelerde halkın iradesini belirlemek amacıyla yapılan halk oylamasıdır.
Referandumda halkın iradesi idareye doğrudan doğruya yansımakta olup doğrudan demokrasi'nin güzel bir örneğidir.
Anayasaların, yeni hazırlanmalarından sonra veya önemli değişikliklerde referandumla halkın oyuna başvurulur.
Türkiye'de, Fransa'da ve İsviçre'de yeni anayasaların kabulü bu şekilde olmuştur. Buna Anayasa Referandumu denir.
Kanunların halkın referandumuna sunulması usulü ABD ve İsviçre'de temel bir prensip olarak kabul edilmiştir.
Bugüne kadar referanduma sunulmuş dünya anayasaları içinde sadece 1946 Fransız Anayasası halk tarafından birinci oylamada reddedilmiştir.
Bu anayasa ikinci referandumda kabul edilmiştir.
Türkiye'de çok az uygulanan referandum, gelişmiş ülkelerde sık sık uygulanır. gelişmiş ülkelerde sık sık uygulanır.
Bizde Referandum (halkoylaması), kamuoyunun gündemine 1961 Anayasası ile geldi.
27 Mayıs 1960 Müdahalesi'nden sonra oluşturulan Kurucu Meclis tarafından hazırlanan Anayasa için Cumhuriyet tarihinde ilk kez "halkoylaması" yapıldı.
9 Temmuz 1961'de gerçekleştirilen halkoylaması ile 1961 Anayasası, 3.934.370 "hayır" oyuna karşılık, 6.348.191 "evet" oyuyla kabul edildi.
Katılan seçmenlerin % 62'si evet, % 38'i hayır şeklinde oy kullanarak; Kurucu Meclis'in hazırladığı Anayasayı kabul etmiş oldular.
İkinci halkoylamasına "1982 Anayasası" için gidildi. 7 Kasım 1982'de yapılan halkoylamasına, 18 milyon 885 bin 488 seçmen katıldı. 17 milyon 215 bin 559 seçmen "kabul", 1 milyon 626 bin 431 seçmen de "red" oyu kullandı.
Katılan seçmenlerin % 91’i evet, % 9’u hayır şeklinde oy kullanarak; Kurucu Meclis'in hazırladığı Anayasayı kabul etmiş oldular. 1982 Anayasası, sonuçların açıklanmasıyla 9 Kasım 1982'de yürürlüğe girdi.
Türkiye'de 3. halkoylaması, 1982 Anayasası'nın Geçici 4. maddesi ile getirilen 10 ve 5 yıllık siyasal yasakların kalkıp kalkmaması konusunda düzenlendi. 6 Eylül 1987'de yapılan halkoylamasına 24 milyon 436 bin 821 seçmen katıldı. Geçerli 23 milyon 347 bin 856 oydan 11 milyon 711 bin 461'i (evet), 11 milyon 636 bin 395'i (hayır) oyu kullandı. Böylece, Geçici 4. madde yürürlükten kalktı.
4. halkoylaması, 25 Eylül 1988'de Yerel seçimlerin 1 yıl erkene alınıp alınmaması konusunda gerçekleştirildi. Seçmenlerin yüzde 65'i (hayır), yüzde 35'i (evet) oyu kullandı.
Türkiye'nin sandık başına gittiği 5. referandum 2007'de 367 sayısına kilitlenen siyasi krizle oldu. 21 Ekim 2007 tarihinde yapılan Referandum’da "Cumhurbaşkanını halk seçsin" önerisi kabul edildi.
Şimdi, 6. halkoylaması 12 Eylül 2010’da yapılacak… Referandum için, tatilcileri dönüş telaşı sardı.
Oyunuz hayırlı olsun…
|