Gerçek adı Jeanne d’Arc, o bir Fransız… Dünyada Jan Dark’ın varlığı ister efsane, ister yaşanmış bir hikaye olsun, tek gerçek, inancı ve bize haykırdıklarıdır.
George Bernard Shaw (1856-1950)‘’ Saint Joan (Jan Dark)’ın yazarıdır. Oyun yazarlığının yanında siyaset, düşünce adamı, tiyatro kuramcısı, müzik ve sanat eleştirmeni olan İrlandalı yazar, Çağdaş İngiliz Tiyatrosu’nun kurucularındandır. 1925’te Nobel Edebiyat Ödülü, 1938’de ‘’Pygmalion’’oyunuyla Oscar almıştır. Dünyada bu iki ödüle birden sahip ilk ve tek kişidir.
Shaw, yazdığı oyunlar, komediler, denemeler ve eleştirilerle çağdaş edebiyat ve siyasete büyük katkılarda bulunur. Dilimize çevrilen oyunları; Bayan Warran’ın Mesleği; Silahlar ve Adamlar; Hiç Söylemiyorsun; Sezar ve Cleopatra; İnsan, Üstün İnsan; Binbaşı Barbara; Jan Dark’tır.
Dünya tarihinin en ilginç kadınlarından biri olan Jan Dark’n hikayesi kısa film, belgesel, tv filmi olarak 50’den fazla film ile izleyiciyle buluşmuştur. Bir azizenin ölüm yolunu anlatan hikaye 1428 yılında Fransa da başlar. 100 Yıl Savaşları’nı kaybetmiş, İngilizlerin işgali altındaki Fransa’da farklı siyasi hareketler gelişmektedir. Hıristiyanlığın kendi çıkarları doğrultusundaki Kilise, gücünü acımasızca kullanmaktadır. İnsanlar egemen ideoloji tarafından sarmalanmış, inanç, erdem, doğruluk iyi; kötü karşısında kurban edilmektedir. Domremy’li 19 yaşında ki Jeanne, o sıralarda aziz ve azizelerle ve giderek Tanrı ile konuştuğunu söylemektedir. Ülkenin umudu ise kral adayı veliaht Charles’ı tahta çıkarmaktır. Charles kişiliği zayıf bir adamdır. Ailesi Jeanne’dan yardım ister. Jan Dark, bizzat Orleans Kuşatması’na katılır ve Charles’ı tahta çıkarmayı başarır.
Jan Dark, katıldığı savaşta; küfrü ve kumarı yasaklayarak, günah çıkarmayı öğütler. Orleans zaferinin ardından, ölülerin çokluğunu görünce ‘’Zafer korkunç bir şeymiş’’ diyerek, üzülür. Büyük bir cesaretle vücuduna saplanan oku çıkarır. Her yerde, her zaman onur ve kişiliğini korur. Jeanne, kırılgan ama güçlü bir kişiliktir. Vatanseverlik, toprağını sonuna kadar koruma içgüdüsü ve inancıyla; yozlaşmış, satılmış siyasetcilere, din adamlarına karşı sonuna kadar direnir. Trajik bir yenilgiyle, korku sisteminin kokuşmuşluğunun kurbanı olur. Somutlaşan kötülük, saf, temiz bireysel inancı, yakarak öldürür.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, 2017 sezonuna, 7 Ocak’da ‘’Jan Dark’’ oyunuyla başladı. Geçtiğimiz günlerde prömiyer ve galası yapılan oyunu, Almanya’da Akademie für darstellende Kunst Baden-Württemberg’de tiyatro rejisörlüğü eğitimi alan Muzaffer Aksoy çevirdi ve yönetti. Dekor ve tasarımı Özüdoğru Cici, ışık tasarımı Cafer Yiğiter, müzik ve kurgusu İlker Sevüker, Aytek Mete Elgün, Birol Akman tarafından yapıldı. Koreografi Evrim Akyay, görüntü-tasarım Serkan Aksu, dramature Sevil Koç’a teslim edildi. Elbette ardında kalabalık bir teknik görevli kadrosu olduğunu da unutmamak gerekiyor.
Daima sanat ve sanatçının yanında olan Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu ‘’Büyükşehir Belediyemiz reperuarına yeni kattığımız İrlanda’nın en önemli yazarlarından Bernard Shaw’ın ölümsüz oyunu Jan Dark ‘la sizleri buluşturmanın gururunu yaşıyoruz’’ diyerek; Şehir Tiyatroları’nın kalitesinden ödün vermeyerek, muhteşem eserlere yer vermesinin öneminin altını çiziyor.
Genel sanat yönetmenliğini Mehmet Çevik’in yaptığı, sanatçıların başarılı performansla sergiledikleri oyun için hazırlanan kitapçıktan bir alıntıyı, sizlerle paylaşmak isterim;
‘’Dünyayı yönetenler! Onların yönettikleri! Ve bunların elinde evsiz-yurtsuz kalan, mecalsiz, yaşamaya çalışan, açlığın, sefaletin kargaşanın ve dahi savaşın orta yerine gömülen halk, halklar! Ortadoğu! Yaşayanın büyük çaresizliği, kıvranışı ve hatta gitgide kanıksamaya devrilişi, diğer yandan ‘’az öteden ‘’bakanların bile ‘’anlık’’ sızı aracıyla ‘’seyre’’ dönüştürdüğü, günümüz modern bireyi! Modern hayatlarımız, modern dünyamız! Güya!.. Yıl 1429, Shaw’un kendine özgü anlatımıyla kahramanca yaşamını ve ölümünü öyküleştirdiği Jan dark’ın tarihsel gerçekliğine uzanan yol… Yıl 2016. Batı Hıristiyan dünyası, emperyalist siyasetin stratejileri, işgal nedenleri, doğuya bakış açıları, doğu Müslüman haklara karşı uyguladıkları politikalar!..’’
Ve… Jan Dark ayaklarının altındaki odunlar tutuşturulduğunda ‘’Varın yakın ateşinizi, siz istediniz diye ölmem ben!’’ diye haykırıyor.
|