Müzeler, geçmişimizi belgeler. Toplumların tarih, bilim, sanat, kültür, sosyal yaşamlarıyla ilgili; belge, anıt, kalıntı, yazıtlarının toplandığı mekanlardır. İnsanların yaşam, inanç, yeteneklerini görsel bulgularla önümüze koyar. Müzeler bizi anlatır.
05.09.1939İstanbul müzeleri II. Dünya Savaşı nedeniyle kapatılmış. İstanbul müzelerinin savaş nedeniyle kapatılması haberi dikkatimi çekti. Günümüzde sanat eserlerinin, tarihi kalıntıların vahşi duygularla bombalanarak tahrip edilmesini seyrederken; bu konuda bir sohbet ederiz diye düşündüm.
Sanat ve tarihi eser sergilemeleri ilk defa Fransa’da başlar. Müze kurma düşüncesi, La Fon de Saint Yenne isimli Fransız yazar tarafından 1746 da ortaya konursa da açılan müze 1785’de kapanır.
Türk müzeciliğinin yüzyıldan fazla bir geçmişi vardır. Türkiye’de ilk müze, 1846-1847 yıllarında Sultan Abdülmecit'in müşiri Fethi Ahmet Paşa tarafından, Aya İrini Kilisesi’nde eski silahlar ve eski eserlerin toplanmasıyla kurulur.
Günün Türkiye’sinde Kültür ve Turizm bakanlığına bağlı 192 adet müzemiz varken; 1995 yılında sayıları 17 olan özel müzelerin sayısı ise 200 e ulaşmış bulunuyor. Özel müzeleriyle (46) İstanbul başı çekiyor. Sanat metropolü kimliği ile müze patlaması yaşıyor. Ankara, İzmir takip ediyor. Avrupa modeli Kent Müzeleri kurulumlarıyla ilgili çalışmalar ise yurt genelinde önemsenerek öne çıkıyor.
Samsun'da Atatürk Kültür Merkezin de 19 Mayıs kutlamaları etkinlikleri kapsamında ''Öncü Kadınlarımız'' sergimizi açtığımızda, arkadaşlarımla Samsun Gaziler Müzesi’ni ziyaret etmiştik. 04.09. 1919 Sivas Kongresi’nin Mustafa Kemal Paşa’nın konuşmasıyla açılması ve yurdu düşmandan kurtarmak amacıyla canını kalkan yapan gazilerimizin anısına; Samsun Gaziler Müzesi’ne değinmek istiyorum.
Samsun, Merkez, Kale Mahallesi, Mecidiye Caddesi üzerinde yer alan Samsun Gazi Müzesi; iki katlı, dış duvarları yığma tuğla, iç bölmeleri Bağdadî olarak yapılmış bir binadır. Atatürk 19 Mayıs 1919'da Samsun'a ilk gelişinde Mıntıka Palas olarak bilinen bu binada 6 gün kalır. Ulu Önder'in Samsun'a ikinci gelişlerinde (20-24 Eylül 1924) Samsun halkı tarafından söz konusu bina Atatürk'e hediye edilir. Atatürk, üçüncü (16-18 Eylül 1928) ve dördüncü (22-26 Kasım 1930) gelişlerinde de Mıntıka Palas'da konaklar.
Müze, Samsun Belediyesi tarafından Kültür Bakanlığı'na devredilen binanın restorasyonu yapıldıktan sonra teşhir ve tanzimi gerçekleştirilerek 8.11.1998 tarihinde ziyarete açılır.
Yolunuz Samsun'a düşerse, uğrayacağınız yerler listenizde olmalıdır. İlk müze müdürü Fazıla Atabek'in;
Ne çok erken yitirdi seni bu aziz vatan/ Hiç bir kuvvet dolduramaz yerini/ Damarımızda kansın,kalplerimizde iman/ Sana olan bağlılık sonsuza dektir inan.
Dizeleri dilinizde, bu küçük mekan içinde saklı kocaman, büyüleyici istiklal duygusunun; iliklerine işlemesine engel olamayacaksınız.
|