Noel Baba efsane mi? Efsane gibi gözükse de değil. O sadece farklı coğrafyalarda anlatılan hikayelerin, kültürlerarası söylemlerin karmaşasında kalmış bir karakter.
Bu yazı için epey araştırma yapmam gerekti. Çocuklarımızın- ve evet hatırlayın, bizde çocuktuk-bayıldığı bu karakteri sizlere gerçek bilgilere dayalı aktarmak istedim. Efsaneler güzeldir. Yüzyıllar içinde ağızdan ağza taşınarak katmerleşip, günümüze ulaşırlar. Gerçekler ise belgelere dayanırlar.
Sunay Akın, ilk Oyuncak Müzesi kurucumuz. Noel baba konusunu araştırmış, soruşturmuş ve gerçek bilgiye ulaşmış. Hatta 2014 yılında yayınlanan ‘’Hayat Denince’’ programında anlatmış.
Noel baba bir İskandinav öyküsü, bir Kuzey Avrupa halk masalıdır. Bu soğuk ülkenin insanları çocuklarına uzun yıllar hediyeler getiren, mutlu eden, beyaz sakallı, koca göbekli iyi bir adamın öyküsünü anlatmışlar. Adı Noel Baba çünkü Noel’de ortaya çıkar. Geyiklerin koşulu olduğu kızağıyla kutuplara yakın yaşar. Bu bölgede İglo dediğimiz evlerde oturan insanlara yeni yılla beraber hediyeler getirir. İglo evlerin kapıları vahşi hayvanlardan korunmak için tepelerine yapıldığından, Noel baba hediyelerini bu tepedeki kapılardan içeri fırlatır. Kuzey Avrupa’da aileler çocuklarına soğuk ve karanlık uzun kış gecelerinde bununla ilgili hikayeler anlatarak eğlenirler.
1492’de Kristof Kolomb’un Amerika’yı keşfiyle bu öykü, göçmenlerle yeni kıtaya taşınır. İglo evlerin tepe kapıları burada baca olur. Hikaye Noel Babanın evlere bacadan hediyeler attığı şeklinde dillendirilir. Amerika’da damlarda şömine bacaları bulunmakta, Noel Baba’nın hediyeleride doğrudan kurumak üzere şömine önüne konan çorapların içine düşüvermektedir.
Dini konularla uzak yakın ilgisi olmayan bu hikaye kahramanı şair Clement Clarke Moore’un 1820’li yıllarda yazdığı bir şiirle kimlik kazanır. Noel Baba ilk olarak şiir kahramanı olarak betimlenir. İskandinav halk masalı ‘’The Night Before Chrismas” isimli uzun şiirde ‘’Kiraz burunlu, gül yanaklı, gamzeli, parlayan gözleriyle kahkahalar atan, yuvarlak göbeği –hoh hoh – oynayan, yaşlı tombul, neşeli ve keyifli’’ biri olarak anlatılır.
3 Ocak 1863 tarihinde Harper’s Weekly gazetesinde ressam Thomas Nast isimli ressam ‘’The Night Before Chrismas” şiirinden öykünerek; Noel baba’yı çizer. Bu ilk çizimle Noel Baba karakteri detaylarıyla kimlik kazanır. Almanya’nın Rotenburg şehrindeki Chrismas Müzesi’nde yaklaşık 400 yıl önceki zamana ait çizimin olduğu gazeteyi görmek mümkündür.
Bu resme baktığımızda Noel baba’nın Amerika iç savaşı sırasında Kuzeyli askerlere moral için hediyeler dağıtan bir kişilik olarak görürüz. Elinde de Güneylilerin liderinin bir tahta kuklasını tutmaktadır. Noel baba burada siyasi bir kişiliği, Kuzeyli Amerikalıları temsil etmektedir. Üzerinde Amerikan Bayrağına benzer giysiler vardır. Din ile uzak yakın ilgisi olmayan bir kişiliktir.
Noel Baba için İskandinav doğumlu, Amerikan asıllı diyebiliriz sanırım. 20. Yüzyılın başında ‘’Coca Cola’’ reklamıyla tam olarak bildiğimiz Noel baba olarak karşımıza çıkar. Noel-Birleştirici anlamındadır. Gerçekten de Noel Baba birleştirir. Yeni yıla girerken o dünyanın her yerindedir. Yeni yılın neşesidir. Bizleri UMUT ve SEVGİ duygularıyla birleştirip, mutlu kılar.
2018 barış, huzur, kardeşlik yılı olsun. İnsanlığa, sevgiyle, el ele yeni bir yıl dilerim
|