Seramiğin annesi Cumhuriyet tarihinin ilklerine imza atan seramik sanatçısı Lerzan Öke’yi (88) ebediyete uğurladık.
Lerzan Öke, Halkla İlişkiler temsilcisi Betül Mardin ve Nazan Moroğlu gibi Cumhuriyet tarihimize adını yazdıran 1964-1973 yılları arasında ülkemizin adını yurt dışında duyuran; Seramik sanatında çimentoyu kullanmak suretiyle reform yaratan; buluşu, sanatı ve kişiliğiyle o yıllarda Avrupa basınında sık yer alarak; ülkemiz sanatını dünyaya tanıtan ender kişiliklerden biridir.
Öke, 1959-1960 yıları arasında Kıbrıs Ledra Palas'ta açtığı özgün işlerden oluşan sergisiyle Romalılardan 4000 yıl sonra Kıbrıs'ta Seramik sergisi açan ilk Türk sanatçısı ve İstanbul Mecidiyeköy Lisesi'nde yaptığı Duvar Tezyini ile Türkiye'nin ilk kadın müteahhidi unvanını alır.
1964'te THY ile bir anlaşma yapar. Uçaklar bulutlar arasında, gökyüzünde süzülürken içinde sergi açar. Bu etkinliği büyük ses getirir. Uçak Paris'e indiği anda Fransa Televizyonu’nu karşısında bulur. Sergi, Türkiye Büyükelçiliği’nde giderek artan bir ilgiyle devam eder. Artık o tanınan bir sanatçıdır. Paris Televizyonu ve radyoları “Gökyüzünden Paris'e indirilen sanatçı karması” başlığıyla haber geçerler. Türkiye basınında sekiz gazetede manşet olur. Uçaktaki ikinci sergiyi 1982 tarihinde kurduğu Sanatçılar ve Sanatsevenler Derneği adına açar.
Avrupa basınının moda sayfalarında sanatının yanı sıra çağdaş, sade ve zarif duruşuyla modern Türk kadını olarak yer alır.
Öke, kendiyle yarışan bir kişiliktir. Seramik sanatını, sanat yazarlığıyla birlikte yürüterek, on iki gazete ve dergide sanata ve sanatçıya ışık tutar. 1974'te Kıbrıs Çıkartması’na Savaş Muhabiri olarak katılır. Ordunun moral kaynağı olur.
2017 yılında Sevginar Sali’ye verdiği röportajda, isminin Türkiye dışına taşmasında Lefkoşa ve Lefke'de açtığı sergilerin; hele ki Türk kesiminde açtığı iki maceralı sergisinin etkisinin büyük olduğunu anlatır. Salon şıklarını keserek sergilerini sabote etmeye çalışan Fazıl Küçük'e inat 41 mum ile aydınlattığı mekanlarda açtığı sergiler olay olur.
İki evliliğinde de mutluluğu bulamayan sanatçı, Yoga’ya ilgi duyar. Kendini Yoga ile toparlar. Bir dönem Silivri ve Anadolu Yakasında Yoga hocalığı yapar. Yoga’nın tanınması, sevilmesi için çaba sarf eder. O ilklerin kadınıdır. Belediyelerin yanı sıra askeri birlikler nezdinde ve sivil halka Yoga sporunu sevdiren kişi olarak da anılır.
Sanatçı, gazeteci, koleksiyoner, yönetici kimliklerini en güzel şekilde kuşanır. Lerzan Öke
Türkiye'ye uluslararası boyutta bir “Sanatçılar Köyü” kazandırır. Silivri – Akören ve Gazitepe yolu üstünde oluşan bu köyün kurucusu ve denetim kurulu başkandır. Ne yazık ki Sanatçılar Köyü’nü 28 yıldır bürokratik engellerden kurtaramamıştır. Öke’ye 2006 yılında Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi tarafından ulusal ve uluslararası alandaki kişisel çabalarından dolayı “12 İlkin Kadını” ödülü verilir. Ömrünce sayısız ödüle layık görülür. Hocaları tarafından o kadar taktir görür ki en çok resmi ve büstü yapılan sanatçıdır.
Heykeltıraş Kenan Yontunç tarafından Üsküdar Şemsipaşa sahilinde bulunan Atatürk Anıtı’nda Atatürk’ün sağındaki genç kız olarak yer alır.
Kadıköy, Suadiye'de Şal Galeri’yi kurar. Galeriye yakın bir evde oturduğundan gece 12'ye kadar kapıları açıktır. Maaşlı bir de gece bekçisi tutar. O sıralarda gazetelerde hakkında “Lerzan Öke'nin gece kavalyesi Suadiye bekçisi” diye haberler çıkar. İstanbul yakasında Yıldız yokuşunda Tabar Sanat Galerisi’ni açar. Sonra Er Sanat Galerisi, Taksim'de Opera Sanat Galerisi’ni hayata geçirir. Sanat galerilerinin açılışlarını İstanbul Belediye Başkanı Fahri Ata Bey ve zamanın belediye başkanları yapar. Dernekçe ayda bir defa toplandıkları Innpera Oteli’nin (eski adıyla Dilson) sanat danışmanlığını yaparken, otelin iki katını da galeri olarak kullanır.
Kadir Has Üniversitesi öğretim görevlisiyken Silivri'nin Kent Konseyi Başkanı Sayın Ahmet Yörük “Sanat alemimiz için Lerzan Öke bir rol modeldir” Der. Öke’nin “Atatürk'ün yolunda yürüyen Türk sanatçı”, “Modern Türk Kadın Sanatçının başarısı’’ ,“Gündüzleri elinde malayla işçi gibi, resmi
davetlerde kraliçe gibi” betimlemeleri kullanılır. Gazeteler sadece sanatı için değil, giysilerini de takip ederek, sayfalar dolusu yazılar yazar, resimlerini basarlar.
1989 yılında Silivri'ye yerleşen, Silivri'de çok sayıda sosyal faaliyetin içerisinde yer alan, kurucusu olduğu Sanatçılar ve Sanat Sevenler Derneği’ne 36 yıl başkanlık yapan Lerzan Öke’ye rahmet diliyorum. Sanat dünyasının başı sağ olsun.
|