|
Milli Piyango denince…
Akıla ilk gelen isim, İhap Hulusi Görey olmalı; Türkiye’de 50 yıllık çalışma yaşamıyla, ilk renkli afiş resmini ülkesinde gerçekleştirmiş bir ressam olarak hatırlanmalı ve anılmalıdır.
Geçmiş yıllara dair yapılan afiş galerilerinde, ilk reklam çizimlerinde, ilk kitap kapaklarında hep onun imzası vardır. İllüstrasyon sanatının Türkiye’deki ilk uygulayıcısı da olan Görey aynı zamanda reklamcılığın ilk büyük isimleri arasındadır.
28 Kasım 1898 Kahire doğumlu sanatçı 27 Mart 1986 yılına kadar sürdürdüğü yaşamında İstanbul’da bulunduğu yıllar (1925-1975) içinde Akbaba Dergisi’nde çalışmaya başlayarak, adını duyurur. Akbaba dergisinin yönetici Yusuf Ziya Ortaç, İhap Hulusi’nin eserini "...İçinden bir karikatür çıktı zarfın. Ama bildiğimiz türden değil. Ne resim-karikatür, ne karikatür-resim. Alışmadığımız, görmediğimiz bir sanat işi. İmza yerinde bir üçgen ve eski harflerle İhap Hulusi, sene 1923..." sözleriyle anlatmıştır. Ortaç’ın adını koyamadığı bu çalışma İhap Hulusi imzasını taşıyan bir grafik çalışmasıdır. Böylece İhap Hulusi’nin çizimleri Akbaba dergisinin kapaklarında yer alır.
Atatürk’le tanışır. Harf Devrimi’nden hemen sonra siparişi üzerine Atatürk’ün Ülkü’yle birlikte yer aldığı ilk TÜRK ALFABE’sinin kapağını tasarlar.
İhap Hulusi 45 yıl boyunca 1929’da açtığı grafik atölyesinde Milli Piyango İdaresi için çalışır. Yapı Kredi, Garanti, İş Bankası, Sümerbank, Kızılay, Yeşilay, Kurukahveci Mehmet Efendi, Kodak, Türk Hava Kurumu, Türk Ticaret Bankası, Maliye Bakanlığı (Tahviller), Tariş, Ziraat Donanım Kurulu, Piyale Makarna ve 35 yıl boyunca Tekel İdaresi için yerli-yabancı marka çalışmaları yapar.
Tayyare Piyangosu-Milli Piyango idaresi, Bayer afiş ve etiketleri, Devlet Demir Yolları ve şehir hatlarına ait ilanlar; Mısır Tekel İdaresi, İngiliz viski John Haigh’ın, İtalyan Cinzano ve Fernet Branca afiş etiketleri ve Kulüp Rakı’sının o çok bilinen etiketi İhap Hulusi’nin elinden çıkmadır.
Görey’in babası Mimar Ahmet Hulusi Bey, Mısır’da müteahhitdir. Ağabeyi Yavuz ünlü bir heykeltıraş, Nihat ise Mısır’ın en ünlü müzecisidir. İlk, orta ve liseyi Kahire’de okuyan İhap Hulusi çocukluğundan itibaren resim sanatına gönül verir.
Hayatını resim yaparak kazanmaya karar veren İhap Hulusi, 1920 yılında gittiği Almanya’nın Münih (1920- 1925) kentinde önce Heimann Schule’de iki yıl sürekli olarak tüm gün modelden resim çizer. Daha sonra Kunstgewerbe Schule’nin afiş bölümüne girer. 1923’de çalışmaları İbrahim Çallı ve Şevket Dağ’ın eserleriyle yan yana Galatasaray Lisesi’nde sergilenir. Bu yıllarda Almanya’dan ilk siparişlerini almaya başlar. Çok etkilendiği dünyaca ünlü afiş ressamı Ludwig Hohlwein Amerika’ya gitmesini önerirse de o ülkesine dönmeyi tercih eder.
Arapça, Almanca, İngilizce, Fransızca dillerine vakıftır. Dışişleri Bakanlığı’nda çalışması istenir ama o memuriyeti reddeder. Akbaba’da Münif Fehim ve Ramiz’le birlikte çalışır.
İhap Hulusi Görey ‘’…. Hayatımı resim yapmakla kazanmaya karar vermiş olmam dolayısıyla beni maddeten daha kolay tatmin edecek resmin ticari şekli olan afiş ve gazete resimlerini yapmayı uygun gördüm…’’ Der. ‘’….Postayla resim dersi almaya başladım. Resmi yapar, Almanya’daki ressama gönderirdim…. Fakat bu usulle çok ileriye gidemeyeceğimi anladım. 1920’de Almanya’ya resim tahsiline gittim…’’ diye anlatır. Konuyla ilgili ana fikir, günlük hayatta ansızın aklına gelir. Resme döker. Afişlerini genellikle küçük boyutta çalışır; sonra projeksiyonla büyütür, temize çeker ve teslime hazır hale getirir.
1975 yılı itibariyle yaşının ilerlemesi, yeni reklam şirketlerinin faaliyete geçmesiyle eskisi kadar sipariş gelmez. O’da Hat sanatıyla ilgilenir. Suluboya çalışmalar yapar. Üstün nitelikli bu çalışmalarıyla açtığı sergiler büyük ilgi görür.
Görey dönemi ‘’..Son yıllarda arayanımız fazla değil. İlan şirketleri çıktı, bankalar bilgi ve tecrübeden istifade etmeyi bırakıp, reklam işlerini şirketlere devrettiler. Onlar da muhayyileyi, yaratıcı kabiliyetleri bir kenara bırakıp kopyacılığı tercih ediyorlar. Hizmet verdiğim bunca banka, kurum ‘Neredesin? Ne yapıyorsun?’ demiyorlar. Bıraktım artık çalışmayı…’’ Üzülerek anlatır.
İhap Hulusi Görey’in 45 yıl boyunca hizmet verdiği Milli Piyango İdaresi, Ender Merter’in girişimleri sonucu 29 Mart 2002 tarihli çekilişi Türk Afiş Sanatı’nın ve iletişiminin öncüsü Görey’e
ayırır. Yeni Türkiye Cumhuriyet’inin büyük çizgi ustasının bir vefa örneği gösterilerek anılması, ülkemizdeki tüm sektörlere örnek olmalıdır.
Tanıtımını yaptığı kurumlarca sigortalanmadığı için son yıllarını Şişli'de evinde yokluk içinde geçirir. Milli Piyango tarafından bağlanan düşük aylığı kullanmaya ömrü yetmez. İstanbul'da 88 yaşında yaşamını yitirir.
Afiş Sanatı için ‘’Seyredenlerin ilgisini çekmeli ve düşündürmeli’’ diyen büyük usta İhap Hulusi Görey; Türk grafik sanatının kurucusu, Türkiye’de açılan ilk grafik tasarım sergisinin sahibi, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kurumsal kimliğinin oluşumunda büyük emek sahibidir.
Harika Ören
İzmit 2 Ocak 2021
|
.jpg)
.gif)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=small}
Ekleyen: Harika ÖREN 
Tarih: 4.1.2021 
İzlenme: 
Yazdır:
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).jpg)
