|
Yazılı eserlerin ve tarihe ait kayıtların saklandığı kütüphaneler insanlığın gelişiminin en önemli arşivleridir. Medeniyetlerin, gelişimi ancak kitapların yazılması- ki önceleri el ile yazılırlardı ve çoğaltma sorunu vardı- ve arşivlenmesi ilk çağdan beri uyarlığın önemli bir parçası olmuştur.
Matbaanın icadı ve yaygınlaşmasıyla birlikte kitaplar çoğaltılmaya başlamış ve kütüphaneler kamusal anlam kazanmışlardır. Kitapların korunması, saklanması, arşivlenmesi, sistematik bir dizilimle insanlığın hizmetine sunulması düşüncesi kütüphaneleri insanlığa kazandırmıştır.
Alman Johannes Gutenberg'in 15. yüzyıl ortalarında icat ettiği hareketli mürekkep baskı makinesi, insanlık tarihinde çığır açar. Zanaatkar Gutenberg'in Matbaa Makinesi, el yazması kitapların tek bir kalıba aktarılıp istenildiği kadar çoğaltılabilmesini, yazılı eserlerin geniş kitlelere ulaşmasını sağlar. Köklü sonuçlar yaratan buluş, eğitim, haberleşme, yazın alanında modern yazın yaşamının en önemli kilometre taşı olur.
Matbaa insanlık bilgi birikimini az zahmetle ‘’Basılı kitap’’ haline getiren mükemmel bir buluştur. Kitap basımıyla birlikte Yerel yönetimler, eğitim, bilim ve kültür kurumları ister istemez; kütüphaneler kurmayı görev edinmişlerdir.
Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO'nun 1995' yılında verdiği kararla her yıl ‘’23 Nisan Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü’’ 23 Nisan'ı içine alan hafta ise ‘’Kütüphaneler Haftası’’ olarak kutlanıyor.
Dünya Kütüphaneleri arasında özel sektörle kamu sektörünün kütüphanecilik alanında gerçekleştirdiği en başarılı örneklerden birisi New York Halk Kütüphanesidir. Sayısal veriler bu başarının boyutlarını çarpıcı şekilde ortaya koyar. Modern Kent Projesi New York Halk Kütüphanesi; 1455 kent gönüllüsünün, yıl boyunca toplam 100.320 saat çalışarak yaşadıkları kente gönül verenlerin omuz omuza yürüttükleri imrendirici bir örnek projedir.
1895 yılında temeli atılan New York Halk Kütüphanesi koleksiyonunda 20 milyonu kitap olmak üzere 50 milyonu aşkın belge vardır. Bronx, Manhattan ve Staten Island’ı kapsayacak şekilde toplam 86 semt kütüphanesi ve 4 araştırma kütüphanesinden oluşan geniş bir ağ içinde hizmet vermektedir.
Bugün giderek gelişen dijital kayıt ve arşiv teknolojileri fiziksel kayıt mantığını artık önemsizleştirmeye başlasa da, kütüphaneler hala ülkelerin uygarlık birikiminin, bilgi ve kültür seviyesinin derinliğini gösteren kurumlar olmayı sürdürüyorlar. Hatırlayalım; ‘’Kağıt uçar, yazı uçmaz ‘’ diye bir söz vardır. ‘’Sosyal Medya çöker, kitaplar hep bizimledir’’diye günümüze uygulamak son derece yerinde olur düşüncesindeyim.
Dünyanın en büyük 10 kütüphanesi yarım milyardan fazla kayıtlı esere ev sahipliği yapıyor. Farklı dillerde ve farklı coğrafyalarda üretilen insanlığın ortak kültürel belleği kütüphanelerin anıtsal yapıları içinde muhafaza ediliyor.
Dünya'nın en büyük kent kitaplığı: New York Halk Kütüphanesi, Bağımsızlığın sembolü: ABD Kongre Kütüphanesi, Majestelerinin arşivi: British Library, Kuzey Amerika'nın mirası: Kanada Ulusal Kütüphanesi ve Arşivleri, "Leninka": Rus Devlet Kütüphanesi, "Hakikat özgürleştirir": Japonya Ulusal Meclis Kütüphanesi, Dünya'nın en büyük el yazmaları koleksiyonu: Fransa Ulusal Kütüphanesi, Rus Aydınlanmasının öncüsü: Rus Ulusal Kütüphanesi, Uzak Doğu'nun mistik hafızası: Çin Ulusal Kütüphanesi, Uzak Doğu'nun mistik hafızası: Çin Ulusal Kütüphanesi; bünyelerinde bulundurdukları eşsiz eserlere ev sahipliği yapan bu kütüphaneler dünyanın önde gelen başvuru kaynağı konumunu korumaktalar.
Kitaplar, ulusların geçmişine ışık tutan değerli hazinelerdir, biliyoruz ama ne yazık ki tarihte yaşanan savaşlar, yağmalar, çıkan yangınlar ve siyasi kararlarla birçok kitap ve kütüphane yok olmuştur. Carlos Maria Dominguez’un ‘’İnşa edilen bir kütüphane, yaratılan bir hayattır.’’ Deyişini düşününce; bilgi kaynağı kitapların, değerli arşivlerin, yerine konamayacak el yazmalarının; onları barındıran kütüphanelerle yok edilmiş olması insanlığın iç acıtan barbarlığıdır.
Bir kentin gelişmişlik göstergesi halkının ekonomik, sosyal ve kültürel alanlardaki yaşam kalitelerinin düzeyidir. Kentin gelişmişliğini belirleyen en önemli etken gerekli gereksiz göğe dikilen büyük alışveriş merkezleri değil kütüphaneler olmalıdır.
Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü ve Kütüphaneler Haftası’nda kitaplarımıza daha bir sıkı sarılalım. Onlara verilen emeklere saygı duyalım. Kitap alalım. Kitap hediye edelim. Kitap okuyalım. Okutalım.
Harika ören
2 Nisan 2021
|
.jpg)
.gif)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=small}
Ekleyen: Harika ÖREN 
Tarih: 6.4.2021 
İzlenme: 
Yazdır:
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).jpg)
