59. Venedik Bienali’nde kedi fare dostluğu İtalya'nın Venedik kenti, Arsenale’de iki yılda bir yapılan Venedik Bienali'nin 59. Uluslararası Sanat Sergisi 23 Nisan 2022’de kapılarını sanatseverlere açtı.
The Milk of Dreams” başlığı ile düzenlenen Bienal ismini İngiliz sürrealist ressam Leonora Carrington’ın kitabından alıyor. Kitap, sanatçının 1950’lerde Meksika’da yaşarken çocuklarına anlattığı hikayelerden ve bu hikayeler için çizdiği androjen figürlerin, hayvanların yer aldığı mistik ve fantastik sahnelerden oluşan aynı isimli resim serisinden oluşuyor. 2011’de 94 yaşında ölen “son sürrealist” Leonara,’nın çocukluğu İngiltere’deki aile arazisinde geçiyor. İrlandalı dadılarının peri masalları ve Kelt folkloru hikâyelerini dinleyerek büyünce bunları sanat eserlerine ilham verecek sembolizm kaynakları olarak kullanıyor.
Bienal küratörü ilk İtalyan kadın Küratör Cecilia Alemani “Sürrealist sanatçı Leonora Carrington yaşamın sürekli olarak hayal gücünün prizması aracılığıyla yeniden tasavvur edildiği büyülü bir dünyayı anlatıyor. Herkesin bir şey ya da başka biri olabileceği bir dünyayı, dünya dışı yaratıkları ve dönüşüm geçiren figürleri eşliğinde izleyiciyi başkalaşım geçiren vücutlar üzerinden insan olmanın tanımını sorgulayan farazi bir yolculuğa çıkarıyor‘’ Diye anlatıyor.
Cecilia Alemani, bu seneki bienalin erkek figürünün evrenin merkezi olduğu görüşüne meydan okuyarak, insanlar, farklı yaşam formları ve teknoloji arasındaki ilişkiye odaklanacak olduğunu dile getiriyor. 127 yıllık tarihinde ilk defa çoğunlukla kadın ve cinsiyete bağlı olmayan sanatçılara yer veren Bienal aynı zamanda var olan sistemlere bağlı kalmıyor. Bu yaklaşım sayede nesiller boyunca kullanılan sanatsal teknik ve pratiklerin anlamsal katmanlar oluşturarak nasıl geçmiş ve gelecek arasında bir köprü vazifesi gördüğünün de altı çiziliyor.
Venedik Bienali Türkiye Pavyonu’nda kavramsal sanatın öncü isimlerinden Füsun Onur'un ‘’Once upon a time-Evvel zaman içinde…" isimli eseri sergileniyor. Sergi, insanların gezegende yarattığı tahribata karşı birleşen bir grup fareyle kedinin öyküsünü anlatıyor. Onur, Pandemi döneminde İstanbul’da başlayıp Venedik’te biten bir modern zaman masalını, insanların yok ettiği ekosistemi kurtarmak için kediyle güçlerini birleştiren akıllı bir farenin hikâyesini, en çok gereksinmemiz olan dayanışmanın, sevginin, bir arada kalabilmenin hikâyesini sanatsal bir biçimde işliyor. Onur, eserinin ana karakterleri fareler ve kedilerle oluşturduğu sahneleri pandemi döneminde, iki yıl boyunca evinden hiç çıkmadan hazırlıyor. Metal telleri büküp şekil vererek, sergi mekanına yayılan bulutlar üzerinde tasvir edilen her bir sahnenin, bir araya gelerek bütünsel bir anlatıyı oluşturması sağlıyor.
Arsenale ve Giardini’de sunulan sergi üç bölüme ayrılıyor. “Bedenlerin temsilleri ve metamorfozları”; “Bireyler ve teknolojiler arasındaki ilişki; “Bedenler ve dünya arasındaki bağlantı”. İnsanın tanımı nasıl değişiyor? Hayatı oluşturan nedir ve bitki ile hayvanı, insanı ve insan olmayanı ayıran nedir? Gezegene, diğer insanlara ve diğer yaşam formlarına karşı sorumluluklarımız nelerdir? Ve biz olmasaydık hayat nasıl olurdu? Gibi sorular sergi boyunca cevap arıyor.
Bienal jürisi tarafından davet edilen bu sanatçılar arasında yurt dışında yaşayıp üreten Türk sanatçıları Müge Yılmaz ve Özlem Altın’da bulunuyor. Bienale, çoğunluğu kadın olan 58 ülkeden 213 sanatçı katılıyor. 83 Pavyon bulunuyor. 59. Venedik Bienali'nde, ABD'yi ilk kez siyahi kadın heykel sanatçısı Simone Leigh temsil ediyor.
Şimdi en çok sorulan soru şu; muhteşem Venedik’te tüm dünyanın büyük ölçekli işler yapıp şov yaptığı bir Bienal’de; pavyonların çoğunda devasa sunumlar sergilenirken; hareketli figürlerle güç gösterileri yapılırken, kavramsal Kedi-Fare dostluğu sergilemek ne derece doğrudur?
Gezenler, en etkileyici kısmın Danimarka Pavyonu’nda Küratör Jacop Lillemose düzenlemesiyle, sanatçı Uffe Isolotto’nun ‘’We Walked the Eart’’ adı altında sergilenen eserleri olduğunda hemfikirler.
Yolunuzu Venedik’e düşürün; 27 Kasım 2022’ye kadar devam edecek olan festivali görün derim.
Harika Ören / Kocaeli/ 29 Temmuz/2022
|