Değerli okurlarımız,
Son günlerde dünyamızı ilgilendiren çok önemli bir tehlikeyle karşı karşıyayız; Korona Virüsü.
Bu vesile ile sevgili dostum, Ankara Üniversitesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Prof.Dr.Murat ÖZSAN'ın açıklayıcı yazısını sizlerle paylaşmak istedim.
Yeni Koronavirus nasıl ortaya çıktı?
Yeni Koronavirus 29 Aralık 2019'da Çin'in Wuhan kentindeki deniz ürünleri ve canlı hayvan satan bir markette çalışan 4 kişide ve aynı tarihlerde marketten alışveriş yapan çok sayıda kişide, akciğer infeskiyonu (pnömoni) bulgularının ortaya çıkmasıyla gündeme gelmiştir.
Hastalardan alınan kan örneklerinin sonucunda 7 Ocak 'ta , hastalığa neden olan virusun SARS(2002) ve MERS(2012) adı verilen Koronavirus ailesinden olduğu anlaşılmış ve virusa Yeni Koronavirus 2019 (2019-nCoV) adı verilmiştir. 2019 genomunun SARS Koronavirusuyle %70 benzerlik gösterdiği belirlenmiştir.
Koronaviruslar insanlar arasında hastalık yapabilen, bazı hayvan türlerinde (kedi, deve, yarasa) tespit edilebilen geniş bir virus ailesidir. Hayvanlar arasında dolaşan koronaviruslar zaman içerisinde değişim gösterek hayvandan insana bulaşma yeteneği kazanabilirler ve böylelikle insan olguları görülmeye başlar. Ancak bu virusların insanlar açısından tehdit oluşturması, insandan insana bulaşma yeteneği elde etmesinden sonra söz konusu olur.
Koronavirus 2019-nCoV, Wuhan şehrinde canlı hayvan satan bir markette ortaya çıkmış insandan insana bulaşma yeteneği de kazanmış olan bir virustur.
Kesin olarak kanıtlanmış hasta sayısı 28 Ocak itibariyle 4684 kişidir. Bunlardan Çin'de 106 kişi hayatını kaybetmiştir. Hatalık Wuhan'da başlamış olup yayılarak; Çin'de 4607 kişi, Tayland'da 14 kişi, Hong Kong'da 8 kişi Taıwan'da 7 kişi, Makau'da 7 kişi, Singapur'da 7 kişi, Jaonya'da 6 kişi, ABD'de 5 kişi, Avustralya'da 5 kişi, Güney Kore'de 4 kişi, Malezya'da 4 kişi, Fransada 4 kişi, Vietnam'da 2 kişi, Kamboçya'da 1 kişi, Nepal'de 1 kişi, Kanada' da 1 kişi, Sri Lanka'da 1 kişi, Almanya'da 1 kişide görülmüştür.
Hastalığın belirtilerine bakacak olursak hastalık; 2-14 gün süren bir kuluçka döneminden sonra birden başlatan yüksek ateş (39 derece) öksürük ve nefes darlığı ile karakterlidir. Bazı hastalarda boğaz ağrısı ve burun akıntısının da olduğu görülmüştür. Hastalık genellikle orta-ağır klinik seyir göstermektedir. Ağır hastalanan ve ölen kişilerin büyük kısmı ileri yaşlardaki (>65y) ve alt hastalıkları; akciğer hastalıkları, organ yetmezlikleri, diyabet, kanser, bağışıklık baskılayan hastalıklar olan kişilerden oluşmaktadır. Genç, sağlıklı erişkinlerde hastalık nispeten hafif seyretmektedir.
Hastalığın nasıl bulaştığına bakacak olursak; Yeni Koronavirusun diğer koronaviruslar gibi solunum yoluyla bulaştığı düşünülmektedir. Hasta kişilerden öksürük, hapşırık, gülme, konuşma sırasında çevreye saçılan ve virüs içeren solunum salgısı damlacıkları, sağlam kişilerin mukozalarına temas ederek bu kişilerin hastalanmalarına neden olur. Hastalığın bu şekilde insandan insana bulaşması için yakın temas (1 metre) gereklidir. Bugüne kadar 16 sağlık çalışanının hastalarla temas sonucu hastalandığı, hayvan marketini hiç ziyaret etmeyen kişilerde de hastalık geliştiği görülmüştür. Bu bulgular 2019-nCoV 'nin insandan insana bulaştığının göstergesidir. Ancak halen bulaştırıcılığın ne ölçüde olduğu bilinmemektedir. Bugünkü bilgiler ışığında 2019-nCoV' nin et, süt, peynir gibi gıdalarla buluşmadığı söylenebilir.
Hastalıktan nasıl korunabilinir dediğimizde; aşı söz konusu değildir. Bu nedenle, hastalıktan korunmada en etkili yöntem; şimdilik hastalık belirtisi olan ya da hasta olduğu bilinen kişilerle temastan kaçınmaktır. Bugün için ülkemizde herhangi bir hastalık belirtisi olmadığından, toplumda özel bir önlem alınmasına gerek yoktur. Ancak solunum yolu enfeksiyonu yapan çok sayıda virusun (gri, nezle virusları gibi) insanlar arasında dolaşmakta olduğu kış aylarında olduğu gibi sadece 2019-nCoV 'dan değil, diğer tüm solunum viruslarından korunmak için el temizliğine dikkat edilmesi, kirli ellerle ağız, burun ve göze temas etmekten kaçınılmasına çok dikkat edilmesi gerekmektedir.
Hastalığın kaynağı olan Çin'den dünyanın diğer bölgelerine yayılmasını engellemek için Wuhan'da toplu taşıma araçları kullanımı yasaklanmış, şehirden giriş-çıkışlar durdurulmuş, maske kullanımı zorunluluğu getirilmiştir.
ACİL ünitelerde ve hastanelerde INFEKSİYON KONTROLÜ nasıl sağlanmalıdır?
Mikroorganizmanın buluşma dinamikleri henüz tam tanımlanmamış olmakla birlikte, salgın bölgesinden gelen ve uygun klinik tablosu olan hastalarda şu infeksiyon kontrol önlemleri alınmalıdır:
Hastanın en kısa süre içerisinde ayrı bir odaya (varsa havayolu izolasyonu için uygun olan negatif basınçlı oda tercih edilmeli) alınarak cerrahi maske takması sağlanmalı, odanın kapısı sürekli kapalı tutulmalıdır.
Hastaya bakım verecek sağlık çalışanları;temas ve havayolu önlemlerine uymalı, yüz-göz koruyucu kullanmalıdır.
En kısa sürede yerel sağlık otoritelerine bildirimde bulunulmalıdır.
Hastalığın tedavisi var mıdır?
Bugün için Koronavirus' lara etkili olduğu gösterilmiş ilaç yoktur. Bu nedenle hastalara, şikayetlerini azaltacak ve varsa bozulan organ fonksiyonlarını destekleyecek tedaviler verilmektedir.
Ülkemizde son 14 gün içerisinde Çin'e bizzat seyahat etmiş olan veya seyahat etmiş birisiyle yakın temasta bulunan kişilerin, ateş, öksürük, solunum sıkıntısı gibi şikayetleri olursa; mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmelidirler.
Kaynak: Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Infeksiyon Hastalıkları Derneği
Değerli okurlarımız; gerçekten ellerimizle her gün, her şeyle temas halindeyiz. En büyük mikrop taşıyan organımız olan ellerimizi sık sık yıkamakta büyük fayda var. Ellerimizi sık siksık dezenfekte etmeliyiz, hasta olan insanlarla temasta bulunmamalıyız, evde hasta olan yakınlarımız veya ufak bebek ve çocuklarımız varsa onları da korumak için daha dikkatli davranmalıyız. Bu virus solunum yolu ile geçen bir virus olduğundan dolayı özellikle yurtdışı seyahatlerine giden vatandaşlarımızın daha dikkatli davranmalarını öneririm.
Sağlıkla kalınız.
Handan Çölaşan
|