Ayvanın Gülgiller familyasından olduğunu biliyorsunuz sanırım. Latince adı ; L.Cydonia oblonga olarak geçer. Eski çağlarda aşk ve doğurganlığın simgesi sayılan ayva olağanüstü bir meyvedir. Mitolojide, halk hekimliğinde, halk mutfağında, sözlü kültürün çeşitli türlerinde sık sık karşımıza çıkar. Örneğin Tanrıça Hera’nın Zeus ile evlendiği gün, Gaea’nın onlara evlilik hediyesi olarak ayva verdiğini okuruz kitaplarda. Eski dönemin tıp adamları ayvanın iştah açtığını, mideyi rahatlattığını söylerler. Kimi tapınaklarda rahiplerin öksürük için ayva suyu içtiği belirtilir. Başta C vitamini olmak üzere, vitamin kaynağı, şeker, pektin, organik asitler içeren bir meyvedir.
Mutfaklarımızdaki yeri çok özeldir ama ben sözlü kültürümüzde, özellikle bilmecelerdeki gizemini severim. .
“Dal üstünde sarı oğlan.”
“Dal ucunda sarkan/Düşerim diye korkan.”
“Sarı tavık dalda yatar/Dal kırılır yerde yatar.”
“Sarıdır sarkar/Düşerim diye korkar”
“Deve tüyü döşek, bunu bilmeyen eşek”
Ayvanın yer aldığı tekerlemelere, manilere,destanlara, masallara, oyunlara girersek içinden çıkamayız inanın. Mutfağımızda yerine gelince yeri çok özeldir bu meyvenin.. İşte hemen anımsadıklarım.. Ayva galyası, ayva aşı, ayva boranisi, ayva galiyesi –yahnisi, kabuk aşı, ayva bastı, çömlekte ayva dolması, ayvalı köfte bastırması, ayva fışfışı, ayva gömmesi, ayvalı yahni ve ayvalı taraklık..
Ayvalı taraklık ya da ekşili ayvalı taraklık tavası, Gaziantep mutfağının sayıları 50’yi bulan meyveli yemeklerinden sadece biridir.. Kasaplık hayvanların omurga kemiğinin iki yanından çıkarılan ete Gaziantep’te “daraklık et” veya sadece “daraklık” denir, bu etten yapılan meşhur yemekler “Daraklık Tavası” ile “Ekşili Daraklık Tavası” dır. Çok kişi kıvamını tutturamamaktan korkar ama bence en kolay yemeklerden birisidir. Eğer bugüne kadar denemediyseniz hemen ayvanızı, etinizi alın ve mutfağa girin. Ayvalı taraklık cazip gelmedi ise dolmasını, yahnisini, tatlısını, reçelini yapabilirsiniz. Pekmezi, reçeli marmeladı, murabbası, tatlısı, şurubu, likörü de olabilir... Seçim sizin..
2016 yılının size ve tüm insanlık alemine mutlu, sağlıklı ve barış dolu günler getirmesi dileğiyle..
AYVALI DARAKLIK TAVASI
Malzeme: 1 kg daraklık et (pirzola)
4 orta büyüklükte soğan
4 ayva
1 çorba kaşığı domates salçası
1 çorba kaşığı biber salçası (arzuya göre)
1 yemek kaşığı nar pekmezi
Tuz, karabiber, yenibahar (arzuya
göre)
2 yemek kaşığı sadeyağ
Birkaç damla sumak pekmezi
Hazırlanışı: Soğan yemeklik doğranır. Yağda 5 dakika kadar kavrulduktan sonra pirzolalık et eklenir. Et iyice kavrulur. Et kavrulunca salça , tuz ve baharatlar ile bir miktar kaynar halde su ilave edilir, et yumuşayıncaya kadar çok hafif ateşte pişirilir. Pişmeye yakın yaklaşık 1 cm uzunluğunda doğranan ayvalar, kabukları soyulmadan yemeğe eklenir. Yaklaşık 10 dakika kaynatıldıktan sonra nar ekşisi konur, bir iki damla sumak pekmezi damlatılır.
Not:Soğan olarak arpacık soğan kullanılabilir. Nar ekşisi yerine limon suyu konulabilir. Limon suyu kullanıldığında yemeğe bir kaşık toz şeker eklenmelidir. Yazın yapılan ekşili daraklık tavasında taze domates kullanıldığından, diğer yemekler gibi salça miktarı azaltılmalıdır. Tarif için 1,5-2 kg. olgun domates yeterlidir.
|