Evet, bir evvelki yazımda belirttiğim gibi „tramvay“ yoluna devam ediyor ve borsalar coşuyor.
Zaten „Quo vadis IMKB“ yazımdan birkaç gün sonra yani geçen çarşamba IMKB’de 1212 oranında puanlık yükselişin 400 puanını Garanti Bankası tek başına gerçekleştirdi. Akbank’ın 132 ve İş Bankası’nın 101 puanlık yükselişi de eklediğimizde üç tane banka yükselişin yarısını diğer 97 hisse ise yükselişin diğer yarısını oluşturdu. Anlaşılan tezimiz doğrumuş.
Bu arada borsanın kıpırdamasıyla birlikte çeşitli ekonomi ile ilgili forumlarda aktiviteler çoğaldı. Geçen hafta tesadüfen kendini “Türkiye'nin ilk ve en büyük ekonomi ve borsa forumu“ diye adlandıran bir foruma takıldım ve baktım ki 10000‘ lerce yazı yazan insanlar var ve derin bir düşünce içine düştüm. Yazılan yazıların süresini yazı adeti ile çarpıldığı zaman çok uzun bir zaman dilimi karşımıza çıkıyor. Birde grafikler, şunlar bunlar ekleniyor ve bununda upload süresi vardır. Başkaların mesajları okunuyor, özelden mesajlar gönderiliyor vs. Hatta geceleri online olanlar var.
Sanal ortamda hayat geçiyor.
Şimdi insanları bağımlı yapan çok şey var. Bunların bir kısmı zararlı, bir kısmı zararsızdır.
Zararlı bağımlılıklar mesela sigara, alkol, uyuşturucu vs. Bunlar zaten bilinen şeyler ve özellikle sigara konusunda dünyada sağduyu artıyor ve çeşitli ülkelerde yasaklanmaya başlıyor. Ama böyle çaktırmadan insanların hayatını mahfeden bağımlılıklarda vardır. Işte bunların en başında bence „forum aktiviteleri“ geliyor.
Insanlar bilgi alışverişi için forumlara üye oluyorlar ama çoğuları nedense üye oldukları forumdan kopamıyor ve hayatlarını böyle ortamda geçirmeye razılar?
Bunun sebebi bazi sitelerin „forum kurallarinda“ gizli olabilir:
Yazmak istediğiniz forumda üye olmanız gerektiğini ve yazılarınız ile ilgili bütün haklardan feragat etmeniz belirtiliyorsa ve/veya üyelik iptali mümkün olmadığı yazıyorsa o zaman oturup düşünmek lazım.
Bu durumda vatandaş böyle bir siteye üye olduğu zaman ömür boyu üye sayılıyor. Kendinizden birsey teslim ediyorsunuz ve geri alamıyorsunuz. Vatandaş artık yazmazsa, istemezse hatta vefat etse bile halen üye olarak gözükücek. Bu da muhtemelen asıl „aktif üye sayısının“ çok daha düşük olduğunun bir işareti. Bu arada akla gelen sorun şu: Üyeler neden üyeliklerini iptal edemiyor? Bunun nedeni bilinemez ama benim aklıma gelen nedenlerden biri üye sayısının yüksek gözükmesinin reklam alma açışından avantajlı olabileceği olması.
Başka neden de şu olabilir: Üyelikler iptal edilemeyen herhangi bir forumda yazan çoğu vatandaşlar aslında kendileri bile farkına varmadan gittikçe bağımlı oluyorlar ve gece gündüz demeden yazanlar bile var. Bağımlılıktan kurtulmak isteyen vatandaşlar üyelilikerini normal şartlarda iptal edemedikleri için yazılarına ara verseler bile eninde sonunda yine bilgisayarın başına geçip yazacaklar. Yazdıkça yazacaklar, yazdıkça yazacaklar. Senelerden beri yazanlar var ve sanal ortamda bir ömür geçiyor.
Hayat geçecek ve muhtemelen gözler bozulacak, aileler ihmal edilecek, sanal aileler kurulacak vs.. Bu döngüye girme riskini üstlenmek istemeyenlerin tek kurtulma yolu baştan üye olmamak yada muhtemel sonuçlarına katlanmak: Senelerinin emeği karşılığı sanal bir kimlik ile icabında itibar puanları karşılığında pofpoflanarak sanal bir aile ortamının ebedi bir mensubu olmak.
Bu arada tanımadığınız ve eğitim durumu bilinmiyen insanların (baska katılımcılar ve moderatörler) size akıl vermeye çalışması işin çabası.
Bağımlılık riskini bir kenara atarsak insanlarin belirli bir mevzuat üzerine bilgi paylaşilabileceği bir ortamın olması aslında güzel birşey. Bu ortamın moderatörler tarafından kaliteyi yüksek tutulması için denetlenmeleri de güzel birşey. Ama böyle bir ortamın madem meraklıları var belirli unsurları olması gerekir. Moderatörlerin eğitim seviyesi ve pädagojik altyapısı çok önemli çünkü katılımcıları gerekirse doğru yönlendirmek gerekiyor. Moderatörlerin özgeçmişi ve eğitim durumu açıklanması lazım. Neticede bir eğitim görevi üstleniyorlar. Ortam şeffaf ve ticari amaçtan uzak olması lazım. Bilgi alışveriş işlerine ticaret karışırsa tarafsızlık tehlikeye girebiler ve kalite düşebilir. Tabii ki forum hizmeti veren herhangi bir sitenin masrafları karşılamak için reklam gelirlere ihtiyacı olabilir ama bu gelir diğer giderlerden yüksek ise „edilen kazanç“ emek veren üyeler arasında dağıtılabilir. Gerçekten bir kazan kazan ortamı olması lazım. Üyelerin yazdıkları yazı üzerinde hakları saklı kalması ve kısa aralıklarda toplam üyelerin sayısı değilde gerçek „aktif üyeler“ sayısı açıklanması lazım. Böylece bilgi alışverişi yapılan ortamın kalitesi ile ilgili daha gerçekçi değerlendirme yapılabilir.
Düşünün forum ortamında başka katılımcılar tarafından kandırılma, yanlış yönlendirilme riski var. Sosyal ilişkilerin ve Türkçe‘ nizin bozulma ihtimali var. Kendinizi rahat hissetmediğiniz ortamdan kopma imkanınız olması lazım. Omür boyu zoraki beraberlik yerine vatandaşlar kesinlikle üyeliklerini iptal edebilip o ortam ile iplerini koparabilmesi lazim. Bu psikolojik anlamda da çok önemli.
Neticede forumlar ile ilgili vatandaşı korumak amacıyla bazi kanuni düzenlemeler yapılmasını gerekli görüyorum.
Bilgi alışverişi çok güzel birşey ama bunun bedeli çok ama çok yüksek olabilir…….
|