|
Tanzimat dönemi (1839), Türk çocuk edebiyatının da başlangıcı sayılabilir. Tanzimat’tan önce (masal, bilmece, Nasreddin Hoca fıkraları, tekerleme, deyimler, atasözleri) sözlü edebiyat türleri ile Karagöz gibi görsele dayanan edebiyat türleri çocuk edebiyatına hakimdi.
Tanzimat döneminde Kayserili Dr. Rüştü'nün 1859 yılında yazmış olduğu Arapça alfabe kitabının arkasında çocuk hikâyeleri, fabl çevirileri, kısa hayvan öyküleri vardı. 1869 yılında basılan Mümeyyiz adlı derginin her sayısı renkli sayfalardan oluşmuştu. İçlerinde çocuklar için bilmeceler ve fıkralar vardı.
Ahmet Mithat'ın "Hace-i Evvel" ve "Kıssadan Hisse" (1871) isimli kitapları ilk çocuk kitapları sayılabilir. 1883’te ise Çaylak Tevfik Nasrettin Hoca fıkralarını kitap halinde toplamıştır.
Türkiye'nin ilk çocuk kitapları Tanzimat dönemi yazarlarından Ahmet Mithat, Recaizade Ekrem ve Şinasi tarafından Fransızca’dan çevrilen kısa şiirler ve hayvan hikâyeleridir. Ziya Paşa, J.J. Rousseau’nun "Emile" isimli kitabını çocuklar için tercüme etmiştir. Recaizade Ekrem ve Muallim Naci sırasıyla "Tefekkür" ve "Ömer'in Çocukluğu" isimli eserleri çocuklar için yayınlamışlardır. Yusuf Kamil Paşa Fenelon'dan yaptığı çevirileri "Tercüme-i Telemak" (1862) isimli eserinde yayınlarken, Vakanuvis Lütfü Daniel Defoe'nun "Robinson Crusoe", Mahmut Nedim Jonathan Swift'in "Gulliver'in Gezileri" adlı kitaplarını ve Mehmet Emin de Jules Verne'in "Merkezi Arza Seyahat" ve "Balonda Beş Hafta Seyahat" adlı romanlarını çevirmiştir.
Daha sonra Ahmet Rasim, Ahmet Mithat, Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Tevfik Fikret, İbrahim Alaattin Gövsa, Aka Gündüz, Ali Ekrem Bolayır, Ali Ulvi Elöve gibi pek çok yazar ve şair de çocuklar için kitap yazmaya başladılar. Cumhuriyetin ilanından sonra harf devrimi ile yazılmış olan bu kitaplar yeni harfler ile tekrar basılmıştır. Bu dönemde Çocuk kitaplarında önde gelen isimler Reşat Nuri Gültekin, Kemalettin Tuğcu, Mahmut Yesari, Peyami Safa, Abdullah Ziya Kazanoğlu, Ragıp Çalapala gibi yazarlardır.
1940 yılına kadar çocuk kitapları sayısında fazla bir artış görülmez. 1943-46 yılları arasında Çocuk Esirgeme Kurumu yüzden fazla değişik kitap bastırtmıştır. 1950 yılından itibaren bazı okul ve kütüphanelerde çocuk kitabı haftaları ve sergiler düzenlenmeye başlandı. Eflatun Cem Güney "Açıl Sofram Açıl" ve "Dede Korkut Masalları" ile çeşitli ödüller almıştır. 1964 yılında Vala Nurettin ve Nihal Karamanagralı'nın yazdığı "Korkusuz Murat", Doğan Kardeş Ödülü almıştır. Aynı dönemde Orhan Veli Kanık La Fontaine çevirileri ve Nasreddin hoca fıkralarını kaleme almıştır. Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın şiir kitabı "Çocuk ve Allah", "Açıl Sofram Açıl", "Balina ile Mandalina", "Okumayı Seven Ayı", "Yaramaz Sözcükler" kitapları ile Aziz Nesin'in "Şimdiki Çocuklar Harika", "Üç Karagöz Oyunu", "Pıtlatan Bal" adlı eserleri bu dönemde yazılmış eserlerdir. Cahit Uçuk "Kırmızı Mantarlar "(1943), "Üç Masal" (1944), "Türk Çocuğuna Masallar" (1946), "Ateş Gözlü Dev" (1946) ve "Kurnaz Tilki "(1946), adlı eserleri yazmış ve "Türk İkizleri "(1958) adlı eseri ile Hans Christian Andersen ödülü almıştır. 1960 yılında Türk Dil Kurumu ve Kültür Bakanlığı çeşitli yarışmalar düzenledi. Rıfat Ilgaz’ın "Hababam Sınıfı", "Küçük Çekmece Okyanusu" ve "Cankurtaran Yılmaz" isimli kitapları çok ilgi çekmiş ve sevilmiştir.
1966'dan başlayarak çocuk kitaplarında gelişme görülür. Gülten Dayıoğlu "Fadiş", "Dört Kardeştiler", "Suna'nın Serçeleri" ve "Yurdumu Özledim"i , Talip Apaydın "Toprağa Basınca", "Dağdaki Kaynak", "Elif Kızın Elleri" isimli kitapları yazmıştır. 1970'lerden sonra çocuk edebiyatı hareketlenmiş ve çeviriler artmıştır.
Çocuklar ve büyükler tarafından çok sevilen "Ayşegül ve Ayşecik" dizisi (1966-1967) Türkiye'ye gelene kadar resimli kitap hiç yoktu. Can Göknil'in "Kirpi Masalı" ilk resimli çocuk kitabımızdır.
Sevgi ve saygılarımla esen kalın.
FEVZİYE ŞİMDİ
|
.jpg)
.gif)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=small}
Ekleyen: Fevziye ŞİMDİ 
Tarih: 15.7.2019 
İzlenme: 
Yazdır:
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).jpg)
