|
Annenin çocuğunun uyutmasını sağlamak ya da ağlamasını durdurmak için sade bir dille, kendine özgü bir ezgiyle söylediği şiirlerdir. Özel bir beste ile söylenir. Bu sözler annenin o andaki ruh durumunu yansıtır. Ninniler genellikle mani türünde bir dörtlükten meydana gelen bir çeşit türküdür.
Ninniyle ilgili ilk bilgileri Divanü Lügati’t-Türk‘te bulmaktayız. Divan’da ninni için “balu balu” ifadesi geçer. Türkiyede genel olarak “ninni” şeklinde bilinen kelimenin “nenni”, “nen” ve “nennen” şekilleri de vardır. Ninni, Kars’ta “lalay / nanay”, Erzincan ve Erzurum’da “elo”, Azerbaycan Türklerinde “layla, laylay, Kazak Türklerinde “besik jırı”, Irak Türklerinde “leyle”, “leyley” olarak kullanılır.
Halk şiirinde türler, konularına, ezgilerine ve işlevlerine göre tür özelliği kazanırlar. Ninninin konusuna baktığımızda çocuk sevgisi, çocukla ilgili güzel temenniler, dualar, çocukla bağlantılı eşyalar, kişiler, durumlar için söylenmiş sözler görebiliriz. Sadece çocuk değil, çok çeşitli konular ninnilere konu olabilir. Onun için ninninin konusundan bahsetmek pek mümkün değildir. Her türlü konu ninniye girebilir. Ninnilerde devreye müziğin rahatlatıcı ve gevşetici etkisi de girer. Huzur verici bir ezgi ve ses tonu çocuğun daha çabuk ve güven içinde uyumasını sağlar.
Ninniler genellikle mani nazım şekliyle söylenirler. Yedi heceli ninnilerin yanı sıra sekizli ve on birli ninnilere de rastlanır. Bazı maniler iki mısradan oluşurlar. Dörtlük şeklindeki ninnilerin önemli bir kısmı yedi heceli ve aaba kafiye örgüsüne sahiptir. Bunların dışında 5, 6, 7, 8, 9, 10…20 heceli ninniler de vardır. Ninniler, bebeklerin dünyayla, özellikle anneyle kurdukları ilk temaslardır. Çocuk ninniyle dış dünyayı tanımaya başlar. Ninniler rahatlama ve rahatlatma özelliği ile halk edebiyatı türleri arasında yerini her zaman korumaktadır. Ninniler kız ve erkek çocuklarına söyleniş tarzlarıyla ayrılırlar. Ancak her ninni için bunu söylememiz mümkün değildir. Ninnilerin pek çoğu ortak söyleme açıktır.
NİNNİLERİN ÖZELLİKLERİ:
1. Sözlü edebiyat ürünlerindendir.
2. Ölçü, kafiye yapısı, mısra sayısı her zaman düzenli değildir.
3. Dili sadedir.
4. Genellikle mısraların dördü de birbiriyle kafiyelidir. aaaa
5. Çoğu zaman tek dörtlükten veya birden fazla dörtlükten oluşabilir. 7,8, 9 veya 10’lu hece ölçüsü ile söylenir.
6. Genelde anonimdirler ama söyleyeni belli olan ninniler de vardır.
7. Genelde “ninni yavrum ninni” “uyusun da büyüsün ninni” gibi kalıplaşmış sözlere yer verilir.
8. Anne çocuğuna ilişkin isteklerini, iyi dileklerini, kendi sevincini, üzüntülerini anlatır.
EN ÇOK BİLİNEN BİRKAÇ NİNNİ:
Ninnilerin benim olsun
Uykularım senin olsun
Akan sular ömrün olsun
Ninni yavrum, kuzum ninni
***
Minik minik kolları,
Düşmüş iki yanına,
Başı düşmüş yastığa,
Uyuyor mışıl mışıl
E bebeğim ee ee ee
E bebeğim ee ee ee
***
Dandini dandini danalı bebek
Elleri kolları kınalı bebek
Benim de yavrum cicili bebek
Uyusun da büyüsün ninni…
Dandini dandini dastana
Danalar girmiş bostana
Kov bostancı danayı
Yemesin lahanayı…
Lahanayı yemez kokunu yer
Benim de kuzum lokum yer
Uyusun da büyüsün ninni
Tıpış tıpış yürüsün ninni…
Sağlıklı ve esen kalın.
Fevziye Şimdi
|
.jpg)
.gif)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=small}
Ekleyen: Fevziye ŞİMDİ 
Tarih: 25.10.2019 
İzlenme: 
Yazdır:
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).jpg)
