|
Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Kilis hakkında şunları söyler :
“Kilis Halep’in batısındadır, bir kalesi vardır. Kilis ve Azez sancak olup, Valide Sultanın hassıdır. Şehrin dört tarafı kale şeklinde yüksek duvarlarla çevrili, bu duvarlar kerpiçten yapılmıştır.Şehre sekiz kapıdan girilir. Bu kapılar demirli değildir. Kalenin önünde hendekler yoktur. Şehir beş mahalle, dört bin altı yüz altmış evden ibaret olup, nüfusu da 24.000’dir.”
Evliya Çelebi’nin Kilis hakkındaki diğer bir ifadesi ise şöyledir :
“Kilis Şehri, Halep eyaletinde sancaktır. Fakat Valide Sultan Hass-ı Hümayunları'ndan yetmiş yük (yüz bin akçe bir yük) akçe ile iltizam olunur bir sancaktır ve beş yüz payesi ile sadaka olunur şerif bir kazadır. Sancak Bey’ine adalet üzere seksen bin kuruş hasıl olur. Kadısına yedi bin kuruş hasıl olur. Ve kalesi viran olmak ile dizdarı ve neferâtı ve şeyh-ül-islâmı ve nakib-ül-eşrâfı yoktur. Amma Celalî ve Cemalî ve Com Ekrad’ı havfinden bu Kilis şehrinin dört tarafı kale misal duvar-ı âlîlerdir. Lâkin çok yerleri kerpiç kalın duvardır. Ve dairen madar cirmi kâmil 7360 adımdır. Ve dört tarafında cümle sekiz kapıdır. Amma demir değildir. Evvela kıbleye nâzır Büyük Tedribe ve Küçük Tedribe ve Ayn Tedribesi ve Yusuf Çelebi Tedribesi ve Alçak Tedribe ve Çulha Tedribesi ve bu tedribeler arasında bazı evler dirsek kale kuleleri gibi ileri bina olunmuştur. Velâkin etrafında hendekleri yoktur. Eğer hendeği olsa bir metin kale olurdu. Ve bu cirimde olan varoş-i azîm içre cümle beş mahalle, dört bin altı yüz altmış topraklı ve kireç örtülü mükellef ve ma’mur evlerdir. Ve cümle otuz mihrabdır. Cümleden ruşen ve musannâ ve müzeyyen cemaat-i kesireye mâlik padişahane cami Canbolat oğlunun camiidir ki bir kubbe-i âliyedir. Ve car nim yan kubbeli bir musanna mihrab ve minberi var kim bu asırda şebekesine kalem urur mermerber yoktur. Çeşm-i ibretle nazar etsen âdem teaccübâne valih ve hayran olur. Ve bir müsannâ maksure var, müzeyyen mahafili var kim bu cami içre güya bir kürsi-i müzeyyendir ve taşra sofaları altı sütun ibret nümâ üzere yedi kubbe-i sernigûndur kim her biri güya kase-i nilgûndur. Ve nakş-i bukalemundur. Ve bir farahfeza, canfeza haremi var. Serapa beyaz ve elvan mermer-i ham ve münakkaş asasiyle müzeyyen bir haremdir.” (Konyalı 1968 : 14)
Kilis’in XVII. yy.daki durumunu gözlemlere dayanarak aktarmaya çalışan ve gerçeğe yakın bilgiler veren ünlü gezgin Evliya Çelebi'nin günümüz Türkçesi ile Kilis ve kalesi hakkındaki sözleri kısaca şöyledir:
“Sancak Beyi seksen bin kuruş gelir sağlar. Kethüdayeri, ayan ve eşrafı vardır. Kalesi harap olduğundan kumandanı ve yüksek bürokratı yoktur. Com Kürtlerinin korkusundan evleri dirsek dirsek bitişik yapılmış bir kale gibi kendini yüksek duvarlarla korumaya çalışmıştır. Duvarların uzunluğu 7360 adımdır. Kentin sekiz çıkış kapısı vardır. Bunlar; Ayın Tedribesi (kapısı), Büyük Tedribe, Küçük Tedribe, Yusuf Çelebi Tedribesi, Alçak Tedribe, Çulha Tedribesi gibi çıkışlardır. Bunların bir de hendeği olsa sağlam bir Kilis Kal'ası'ndan söz edilebilirdi. Bunların içindeki mahalleler beş tanedir. 4660 toprak ve kireç örtülü ev vardır ve hepsi sağlamdır. Otuz camisinden en güzeli, Canbolat Camisi, Padişahlara özge bir camidir. Şahane bir minberi ve mihrabı, türlü türlü renkli mermerlerle süslenmiştir. Bunları işleyecek bu yüzyılda usta bulunamaz.”
Komşudaki yangının kıvılcımları
Evliya Çelebi'nin Kilis ve kalesi hakkındaki şu ifadeler dikkat çekmektedir:
“Şehrin dört tarafı kale şeklinde yüksek duvarlarla çevrili, bu duvarlar kerpiçten yapılmıştır.Şehre sekiz kapıdan girilir.”
Evliya Çelebi’nin “yüksek duvarla çevrili” dediği Kilis şehri, bugün Türkiye Cumhuriyeti’nin güvenli ve korunaklı bir ili olmakla birlikte komşudaki yangının kıcılcımlarına ister istemez maruz kalmaktadır.
Suriye’de 5 yıldır devam eden savaş nedeniyele mülteci akınıyla karşı karşıya gelen sınır ilimiz Kilis, son aylarda sınır ötesinden gelen roket atışları ile karşı karşıya kaldı.
Sınır ilimiz Kilis’e 18 Ocak'tan bu yana 46 roket atışı yapıldı. 17 kişi öldü. 61 kişi ise yaralandı. Yerleşik bir düzende saldırı olmadığı için karşılık vermek zor oluyor. Ancak TSK anında mevzileri yerle bir ediyor.
Kilis için 4 maddelik karar
25 Nisan tarihinde toplanan Bakanlar Kurulu, son günlerde Kilis’e yönelik roket atışları ve mülteci konularında kararlar aldı. Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş, Bakanlar Kurulu'nun ardından Kilis hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
Hükümet Sözcüsü Kurtulmuş'un açıklaması şöyle:
"Bakanlar Kurulu'nda reform çalışmaları görüşüldü ve kararlaştırıldı. Kilisliler, ensar anlayışı içinde ekmeğini ve sokaklarını paylaşıyor. Kilis'i tebrik ediyorum. Kilis, kendi nüfusu kadar Suriyeli mülteciyi barındırıyor. Suriye tarafında bir devlet kalmadı. Kilis'e atılan roketler seyyar araçlar üzerinden ateşleniyor.
Bakanlar Kurulunun Kilis için 4 madde gündeme geldi:
- İlave askeri tedbirler alınacak. İlave İHA'lar ile sınırın gözetlenmesi.
- Ekonomik tedbirler alınacak. Tüccar ve esnafımızın zararlarının giderilmesi. 5 Milyon ilave ile zararlar giderilecek, ödeme yapılacak. İkinci aşamada da 5 milyon ilave destek sağlanacak.
- Sosyal destek programları sağlanacak. Psikolojik anlamda sahada Kilis halkımızın yanında olacağız.
- Sağlık alanında ilave tedbirler alınacak. İlave doktorlar Kilis'e gönderilecek, zırhlı ambulanslar hizmete başlayacak.
* * * * *
Görüldüğü gibi komşudaki yangının kıvılcımları Kilis’e sıçramıştır. Türkiye kendi sınırlarını korumak için her türlü tedbiri alabilecek güçte bir ülkedir. Sınır sınır güvenliği için TSK ilave askeri tedbirleri almaktadır.
Komşumuzdaki yangının bir an evvel bitmesi ve sınır illerimizin daha güvenli hâle gelmesi en büyük dileğimizdir.
|
.jpg)
.gif)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=small}
Ekleyen: Nevin BALTA 
Tarih: 3.5.2016 
İzlenme: 
Yazdır:
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).jpg)
