Antalya’nın Toros Dağlarında, şakayık çiçekleri açtı. Antalya, Konyaaltı İlçesi, Hisarçandır Köyü, Sarıçınar Mevkiinde bulunan bu güzelim çiçekleri görmek için Nisan ve Mayıs aylarında çoğu kez gittim.
500 ile 2500 metre kayalık rakımlarda hayat bulan şakayıkları, Dağcı Ömer Faruk Gülşen sayesinde, Saraycık Mevkiinde, karlar arasında tomurcuk halinde görmekde, ayrı bir zevkti.
Vatanı Japonya ve Çin olan bitki binlerce yıldan beri Türkiye’de yabani ve süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.'Ayı Gülü' olarak bilinen şakayık, katran (sedir) ağaçlarının arasında, serin havayı seven bir bitkidir. Süs bitkisi olarak ilk Sultan 4. Mehmet (1648-1678) tarafından çeşitli Anadolu şehirlerinden toplatılarak Hasbahçe’ye diktirilmiştir.
Türkiye’de 9 farklı türü bulunmaktadır. Mavi hariç hemen her rengi bulunan şakayık, kırmızı, turuncu, sarı, beyaz, mercan, mor, kestane ve pembe tonlarıda vardır. Ülkemiz coğrafyasında, Karadeniz, Akdeniz, Ege ve Güney Doğuya kadar, ormanlık alanların bulunduğu bölgelerde yetişebilmektedir. Yüksek rakımlı bölgelerde yetişmeyi severler. Çok yavaş boy atarlar. Boyları en fazla 100 cm kadar çıkabilmektedir. Fazla rüzgâr altında kalması, solmasına neden olur. Yetiştiği doğal açık alanlarda, başka bitkilerin yapraklarının gölgesinde olmasını tercih ederler.
Antalya Hisarçandır mevkiinde koruma altına alınıp, dört hektarlık alanı yayılmıştır. Şakayık endemik bir çiçek ve soğanlı bir bitki olduğu için belirli dönemlerde çiçek açar. Toros Dağları'nın yüksek kesimlerinde açan ve güzellikleriyle büyüleyen şakayıklar, yöre halkının koruması altında bulunmaktadır.
Şakayık çiçeği asıl hikayesini gerçekleştiği eski Yunan mitolojisindeki adı Paeonia olarak geçmektedir. Adı eski yunanda, ilaç tanrısının öğrencisi olan, peri Paeon’dan gelmektedir. Paeon, hamile kadınların ağrılarını gideren şakayık çiçeğini getirmesi için ormana gönderilir. İlaçların tanrısı Paeon’u kıskanır. Zeus Paeon zarar görmemesi için, onu şakayık çiçeğine dönüştürür.
Şakayık Akdeniz efsanesinde ise farklı mitolojik hikayeyle karşımıza çıkmaktadır. Güzeller güzeli olan Paeon perisi, bir tanrıça tarafından kıskanılarak, binyapraklı bir çiçeğe dönüştürülür.
Şakayık çiçeği tıpta sancı giderici olarak kullanılmaktadır. Uzak doğu ülkelerinde bazı bitkilerin felsefi anlamları vardır. Şakayık çiçeği, imparatorluğu, hanedanın sembolü, zenginliği, haysiyet ve şerefi simgelemektedir. Sembol olarak kullanılan bir çiçektir. Türk süsleme sanatının motiflerinde de şakayık çiçeğinin işlendiğini görebiliriz, fazla açılmış anlamına gelmektedir. Çin’in, milli çiçeği ilan edilmiştir. Otsu ve odunsu formu olan şakayık, Türkiye’nin değişik yörelerinde, kame, tombak, bocur, atlas, guguk, kan çiçeği, ayı gülü, yaban gülü, dağ gülü, orman gülü, diye adlandırılmıştır. Her sene Antalya’da Şakayık zamanı çeşitli yürüyüş grupları bu bölgeye etkinlikler düzenlemektedir.
Şimdi şakayık zamanı, öbekler halinde Antalya’da, doğanın içerisindeki görselliğiyle mevsiminde görenleri büyülüyor.
Haber Fotoğraflar Şahika Öner
|